Standerdmolen Mierlo
Praktische informatie
Eerst volgende opening:
Zaterdag 23 september 2023 van 12 – 15 uur
Adres: Dorpsstraat 147, 5731 JH Mierlo.
Openingstijden
Vrijwel elke zaterdag tussen 11.00 – 15.00 uur. De toegang is gratis.
Groepsbezichtiging is mogelijk op afspraak. Neem contact op via info@standerdmolenmierlo.nl
De standerdmolen staat aan de rand van het molenplein in het centrum van Mierlo, aan de Dorpsstraat.
Waar komt de naam vandaan?
De standerdmolen dankt zijn naam aan de zware verticale houten spil, de standerd of standaard, waarop het rechthoekige molenhuis, de kast, rust. Zware, dubbele schoren houden deze spil in zijn verticale stand.
De kast kan om deze standerd draaien. Dat is nodig om de molen te kunnen ‘kruien’, op de wind te zetten. Aan de ene kant van de molen hangt het wiekenkruis en aan de andere kant de staart, trap en kruihaspel.
Met de kruihaspel kan de molenaar de kast draaien, zodat de wieken maximale windvang krijgen. In de kast zit de draaiende of gaande constructie van de molen: houten wielen en molenstenen waarmee graan gemalen kan worden.
Oorsprong
De standerdmolen was geen Hollandse uitvinding. Lange tijd werd gedacht dat de oorsprong van de windmolen in het Midden-Oosten lag en dat deze bouwtechniek door de kruisvaarders naar ons land was gebracht.
Uit onderzoek is later gebleken dat de standerdmolen uit Vlaanderen, Noordwest-Frankrijk of uit Engeland komt. Het kan zijn dat ook middeleeuwse kloosterorden hebben bijgedragen aan de verspreiding van de windmolen, maar dat is niet zeker.
Uit historische bronnen blijkt dat de standerdmolen in de dertiende eeuw in Nederland opduikt en zich na 1300 in Nederland over de gehele plattelandssamenleving en over de steden heeft verspreid.
Zo kun je op historische prenten en tekeningen zien dat er vaak standerdmolens stonden op de verdedigingswallen van versterkte steden. Op deze plekken konden molens goed profiteren van de wind.
Concurrentie
Het malen van graan met een standerdmolen bleek echter niet ideaal te zijn. Zo is de ruimte voor het malen beperkt en is er vaak weinig opslagruimte. Vergeleken met de stenen molens is de levensduur van een standerdmolen ook korter. Door deze nadelen kreeg de standerdmolen concurrentie van houten of stenen, taps toelopende molens met een draaibare kap, de bovenkruier. Een strijd die de standerdmolen verloor.
Hoeveel standerdmolens
zijn er nog?
Nog geen vijf procent van het huidige molenbestand in Nederland wordt gevormd door standerdmolens.
In totaal zijn 46 exemplaren bewaard gebleven, hoofdzakelijk in de provincies Gelderland (10), Noord-Brabant (21) en Limburg (7). Zeeland telt vier standerdmolens en Overijssel één exemplaar.
In Bourtange (Gr.), Leiden, Brielle en Heusden staan nieuwe standerdmolens op de oude wallen.
Meer over de Standerdmolen
Meer over de Standerdmolen
Wil je meer weten over de standerdmolen van Mierlo, bekijk dan hier de historie of kom hem bezichtigen op een zaterdag!
Vriend van de molen
Vriend worden van de molen? Hier vind je meer informatie.
Het molenteam
Fons Hermans
Molenaar
Ronald Groothedde
Molenaar
Jan Molenkamp
Molenaar
José van den Acker
Gids
Iet van Dijk
Gids
Miek Ligtvoet
Gids
Wim van der Linden
Gids
Geschiedenis
De standerdmolen van Mierlo heeft heel wat meegemaakt. De eerste standerdmolen van Mierlo stond op het Hei-eind; een groot heidegebied tussen Geldrop en Mierlo. Nu noemen we dat gebied de Molenheide. De huidige molen is gebouwd rond 1640. In die tijd was het een banmolen, die eigendom was van de Heren van Mierlo. Een ban- of dwangmolen is een molen waarop inwoners door hun heer of vorst werden verplicht hun graan te laten malen.
Eerste verhuizing
In 1853 werd de familie Branten eigenaar. Een paar jaar later (in de periode 1857-1858) werd de molen afgebroken. De zoon van de familie Branten, Arnold, had namelijk grootse plannen: hij wilde de molen laten overbrengen naar de dorpskern van Mierlo. En zo geschiedde. In 1860 werd hij aan de Dorpsstraat weer opgebouwd.
Ruïne
Nu maken we even een sprongetje in de tijd naar de jaren 30 van de vorige eeuw. Ze zeggen weleens: alles wat je hebt, moet je onderhouden. En dat geldt natuurlijk ook, of misschien wel juist, voor een molen. Jammer genoeg werd de molen lange tijd slecht verzorgd en dat eiste z’n tol. Eind jaren 30 was er niet meer dan een ruïne van overgebleven. Gelukkig werd onze karakteristieke molen gered van totale ondergang: ondanks de Tweede Wereldoorlog die op dat moment aan de gang was, werd de molen gerestaureerd. Op 4 oktober 1941 werd hij weer feestelijk in bedrijf genomen. Ter herinnering aan die dag werd een gedenksteen in een van de teerlingen geplaatst. Teerlingen zijn de voeten van de molen. De gedenksteen kun je nu nog zien als je de molen bezichtigt.
Gemeente redt de molen
Jaren vlogen voorbij en toen de gemeente Mierlo de molen in 1956 kocht, verkeerde hij alwéér in een verwaarloosde staat. Er was opnieuw een herstelbeurt nodig en daarvoor heeft de gemeente gezorgd. Sinds die tijd krijgt de molen geregeld onderhoud. Zo kunnen we er allemaal van blijven genieten.
Tweede verhuizing
In 1992 werd de molen een tiental meters verplaatst naar de plek waar hij nu nog altijd staat. Dat moet een hele onderneming geweest zijn! Maar… hij staat dan ook wel op een centrale plek in het dorp. In 2017 werd het onderste stuk van de molen gesloten: daarom heet onze molen nu een ‘gesloten standerdmolen’. In 2021 droeg de Gemeente Geldrop-Mierlo de eigendomsrechten over aan Molenstichting Geldrop-Mierlo.
Herinnering
Op de plek waar de molen voor zijn eerste verhuizing (dus voor 1860) stond, is een paar jaar geleden een houten speelmolen gebouwd met een speeltuin eromheen. Midden in het bos!
Laatste nieuws van onze molens
B &W steekt handen uit de mouwen bij NLdoet.
In Mierlo staken burgemeester Jos van Bree en de wethouders Peter Looijmans, Hans van de Laar en Mathil Sanders de handen uit de mouwen bij 't Saam. De Mierlose molen had een leuke klus aangemeld die de collegeleden met precisie uitvoerde. De elf hekken rondom de...
Openingstijden het Nupke Feestdagen 2022
Zaterdag 10, 24 en 31 december is molen het Nupke gesloten. Woensdag 21 december is de molenwinkel geopend van 12 tot 15 uur. Het molenteam wenst u fijne feestdagen en een gezond en gelukkig 2023!
Bezoek voorzitter Hollandsche molen.
Vereniging De Hollandsche mol en bestaat in 2023 100 jaar. Hun voorzitter, Nico Salm, heeft als doel gesteld om 100 molens te bezoeken. Het belangrijkste doel is om in gesprek te gaan met de molenaars, vrijwilligers, eigenaar/stichting en gemeente. Zowel de molen in...